Co spędza sen z powiem Władymirowi Władymirowiczowi? Najprawdopodobniej rosnąca dysproporcja potencjałów Chin i Rosji i możliwe skutki tej nierównowagi.
Choćby przykłady wydarzeń z tego miesiąca.
1 lutego rosyjski rząd ogłosił, iż każdy obywatel Federacji otrzyma za darmo hektar ziemi na Dalekim Wschodzie, jeśli wystąpi z takim wnioskiem. W poprzednim roku z tej możliwości korzystać mogli mieszkańcy regionu i według informacji władz wpłynęło 30 tys. wniosków, a już 3,5 tysiąca hektarów zostało rozdysponowanych. Cel tej operacji jest oczywisty. Z jednej strony na rok przed wyborami prezydenckimi nasila się w Rosji rozdawnictwo dóbr (ostatnio poinformowano o zamiarze uwłaszczenia lokatorów), ale przede wszystkim chodzi o zahamowanie odpływu Rosjan z Syberii, a przede wszystkim z Dalekiego Wschodu. Według oficjalnych danych każdego roku z tego regionu wyjeżdża od 20 do 30 tys. Rosjan, zaś przyrost naturalny nie rekompensuje straty – w 2015 urodziło się 8 tys. dzieci. Efekt? Według danych z 1 stycznia 2016 roku mieszkało tam 6,2 mln ludzi, a jeszcze 25 lat temu 8 mln. Ile osób mieszka w chińskiej prowincji Heilongjiang po drugiej stronie Amuru? Prawie 40 mln.
Inny przykład. Po rekordowych zbiorach zboża w ubiegłym roku (119,1 mln ton, w tym pszenicy 73,3 mln ton) i dobrych prognozach tegorocznych Rosja stała się jednym z największych światowych eksporterów, zwłaszcza na rynkach krajów afrykańskich, potrzebujących dużo taniego (nie najwyższej, jakości) zboża, a takie właśnie Rosja produkuje. Niektórzy rosyjscy politycy już zaczęli mówić, iż spadające dochody z eksportu ropy naftowej rekompensować będzie można sprzedając zboże. I co się dzieje? Pekin ogłasza plany zbudowania „korytarza zbożowego” w państwach Azji Centralnej (m.in. Kazachstan), co w efekcie ma dać możliwość eksportu ok. 160 mln ton zboża, głównie na rynki państw afrykańskich. Realizacja planów chińskich, dla Rosji, która w najlepszym roku wyeksportowała 37,5 mln ton zboża, oznacza katastrofę. Zwłaszcza, że Chińczycy nie mają żadnych skrupułów w wykorzystywaniu swej politycznej przewagi w Afryce dla promowania swego eksportu.
I wreszcie koszmar najgorszy. Zaangażowanie się państw Unii Europejskiej w rozwój chińskich projektów związanych z Jedwabnym Szlakiem. Rosyjskie media z niepokojem poinformowały o wystąpieniach ekspertów Komisji Europejskiej na konferencji odbywającej się w niemieckim Tutzing a poświęconej współpracy z Chinami. (The Silk Road Economic Belt: Considering security implications and EU-China cooperation projects.) Zdaniem rosyjskich komentatorów Unia Europejska, doszedłszy do wniosku, iż nie jest w stanie konkurować z Rosją i Chinami w państwach Azji Środkowej, postanowiła przyłączyć się i wyciągnąć maksimum korzyści. Jest jednak jeden problem – „gospodarzami” projektu są Chiny, zaś jego głównymi beneficjentami państwa będące niegdyś częścią ZSRR – Kazachstan, Kirgistan, Uzbekistan. Jak jego realizacja wpłynie na pozycję Rosji w regionie? I drugi aspekt. Wejście państw Unii Europejskiej nie tylko zwiększa szansę na sukces i stanowi nęcącą perspektywę dla europejskich przedsiębiorców, ale również zmniejsza znaczenie rynku rosyjskiego dla Europy. A przez to zmniejsza siłę argumentu, który w relacjach z Unią, Rosjanie tak lubią używać – o rozwoju współpracy gospodarczej, wielkim potencjale rosyjskiego rynku dla unijnych eksporterów i potrzebie zniesienia sankcji.
I ostatnia kwestia. Czy polski MSZ, szerzej, władze, przywiązujący takie znaczenie do projektu „nowego jedwabnego szlaku” przysłały kogokolwiek do Tutzing, albo może mniej ambitnie – czy znają przygotowany przez organizatorów – szwedzki Instytut Badań nad Pokojem i niemiecką Fundację Eberta na potrzeby tej konferencji raport?
Komentarze